Nowelizacja prawa spadkowego

Ustawami z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326) oraz z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy -  Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023  poz.1615) dokonane zostały bardzo istotne zmiany w prawie spadkowym.

Między innymi zmieniają się przesłanki uzasadniające niegodność dziedziczenia, wprowadzono ograniczenia w zakresie ustawowego kręgu spadkobierców. 

Nowe przepisy nadały dodatkowe uprawnienia sądowi spadku w zakresie wydawania zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, uprościły procedurę odrzucenia spadku w imieniu dziecka, zmodyfikowały obowiązek informowania przez sąd o odrzuceniu spadku oraz o toczącym się postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, a także odmiennie określiły formalną treść postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Zmianom ulegają też zasady ustalania prawa do zachowku.

Cel szkolenia

Szkolenie ma na celu wskazanie i omówienie zmian w przepisach obowiązujących od 15 listopada 2023 r., zarówno w KC, KRiO jak i KPC. Podsumowane zostaną nowe regulacje i ich wpływ na przebieg postępowania w sprawach spadkowych i w sprawach o zachowek przed sądem. Omówione będą również zmiany wprowadzone ustawą zo fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326).  Ponadto omówione zostaną ewentualne kwestie problematyczne związane z tymi zagadnieniami.

Na szkoleniu zostaną omówione m.in. następujące zmiany:

• Wprowadzone Ustawą z dnia 28 lipca 2023r.o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023  poz.1615) tj. nowelizacja aktów prawnych dotyczących postępowania spadkowego: 
  
  • Kodeks cywilny – regulujący zasady dziedziczenia i dzielenia spadku oraz związane z tym roszczenia,
  • Kodeks rodzinny i opiekuńczy – uściślający kwestie dziedziczenia w relacjach rodzinnych,
  • Kodeks postępowania cywilnego– opisujący reguły postępowania sądowego w sprawach spadkowych.
• Oraz wprowadzone Ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326):
  
  • zmiany w zakresie zachowku,
  • wprowadzenie możliwość odroczenia terminu zapłaty zachowku/rozłożenia go na raty lub obniżenia jego wysokości,
  • umowy o zrzeczenie się zachowku.

Zagadnienia omawiane na szkoleniu:

• nowelizacja wszystkich aktów prawnych, dotyczących postępowania spadkowego (tj.: Kodeksu cywilnego – regulująca zasady dziedziczenia i dzielenia spadku oraz związane z tym roszczenia; Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – uściślająca kwestie dziedziczenia w relacjach rodzinnych; Kodeksu postępowania cywilnego– opisująca reguły postępowania sądowego w sprawach spadkowych),
• zmiany w zakresie zachowku,
• możliwość odroczenia terminu zapłaty zachowku,
• rozłożenie terminu zapłaty zachowku na raty,
• obniżenie wysokości zapłaty zachowku,
• umowy o zrzeczenie się zachowku,
• zmiana przesłanek uprawniających do uznania za niegodnego dziedziczenia,
• zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych,
• uznanie za niegodnego dziedziczenia – zmiana (poszerzenie) katalogu przesłanek uprawniających do uznania za niegodnego dziedziczenia.,
• powództwo o uznanie za niegodnego dziedziczenia – sposób procedowania, problemy występujące w praktyce,  
• niegodność dziedziczenia, a inne sposoby pozbawienia praw do spadku (wydziedziczenie/ umowa o zrzeczenie się dziedziczenia),
• dziedziczenie – otwarcie spadku, prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku,
• nabycie spadku przez spadkobierców – oświadczenia o przyjęciu / odrzuceniu spadku,
• dziedziczenie ustawowe (kręgi spadkobierców, zasady dziedziczenia),
• zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych,
• zmiany w zakresie procedury ustalania kręgu spadkobierców ustawowych - m.in. art. 699 i 672 KPC,
• zasady ustalania spadkobierców ustawowych - zakres działania przez sąd z urzędu,
• poszukiwanie spadkobierców – zapewnienie spadkowe, bazy dostępne sądowi, ogłoszenia prasowe,
• postępowania w sprawach spadkowych  (postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem oraz poświadczenie dziedziczenia u notariusza),
• zmiana oraz uchylenie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia,
• zmiany zasad składania oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku,
• zmiany zasad dotyczących odrzucania spadku przez rodziców w imieniu małoletnich dzieci - uproszczona procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci - dopuszczalność/warunki,
• zmiany w zakresie sądu właściwego do udzielenia zgody rodzicom na czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem małoletniego,
• treść postanowienia spadkowego po zmianach przepisów – nowe elementy,
• przepisy intertemporalne dotyczące wprowadzonych zmian,
• praktyczne aspekty prowadzenia postępowań sądowych dotyczących spraw spadkowych  (czy w postępowaniu spadkowym stosujemy doręczenie w trybie art. 1391, KPC czy sprawa spadkowa może odbyć się podczas rozprawy zdalnej,  odbieranie zapewnień spadkowych i oświadczeń spadkowych w trakcie rozprawy zdalnej).

Dla kogo jest to szkolenie?

Szkolenie adresowane jest do prawników prowadzących praktykę w obszarze prawa cywilnego, w szczególności radców prawnych, adwokatów oraz aplikantów tych zawodów, ale także do sędziów, asystentów sędziów.

Przekazana wiedza będzie również niezbędna dla pracowników działów prawnych (działów windykacji) w administracji publicznej, firmach, bankach, w kontekście działań prawnych podejmowanych w celu ustalenia następców prawnych dłużnika.

1. Poszerzenie katalogu przesłanek uprawniających do uznania za niegodnego dziedziczenia (nowelizacja KC).
2. Powództwo o uznanie za niegodnego dziedziczenia – specyfika, sposób procedowania, problemy występujące w praktyce.
3. Niegodność dziedziczenia a inne sposoby pozbawienia praw do spadku (wydziedziczenie/umowa o zrzeczenie się dziedziczenia).
4. Dziedziczenie – moment otwarcia spadku, prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku i z niego wyłączone.
5. Nabycie spadku przez spadkobierców – oświadczenia o przyjęciu/odrzuceniu spadku.
6. Dziedziczenie testamentowe – formy testamentu, ważność testamentu, sposoby odwołania testamentu.
7. Dziedziczenie ustawowe (kręgi spadkobierców, zasady dziedziczenia).
8. Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych - ograniczenie tzw. trzeciej grupy spadkobierców (nowelizacja KC).
9. Zasady ustalania spadkobierców ustawowych - zakres działania przez sąd z urzędu - zmiany w zakresie procedury ustalania kręgu spadkobierców ustawowych - m.in. art. 669 i 672 kpc - (nowelizacja KPC).
10. Zasady dziedziczenia przez gminę.
11. Poszukiwanie spadkobierców – zapewnienie spadkowe, bazy dostępne sądowi, ogłoszenia prasowe.
12. Postępowania w sprawach spadkowych (postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem oraz poświadczenie dziedziczenia u notariusza).
13. Zmiana oraz uchylenie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia.
14. Właściwość sądu w sprawach spadkowych.
15. Termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzucenia spadku, zachowanie terminu (nowelizacja KC).
16. Odrzucenie spadku przez dzieci - zmiany reguł rządzących odrzuceniem spadku przez rodziców w imieniu małoletnich dzieci (nowelizacja).
17. Zmiany w zakresie sądu właściwego do udzielenia zgody rodzicom na czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem małoletniego (nowelizacja KPC).
18. Uproszczona procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci - dopuszczalność/warunki (nowelizacja KPC).
19. Postanowienia spadkowe po zmianach przepisów – nowe elementy (nowelizacja KPC).
20. Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe (czy/jak i kiedy spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe - zakres odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe).
21. Egzekucja ze spadku - postępowanie sądowe i egzekucyjne przeciwko spadkobiercom dłużnika.
22. Procesowe aspekty obrony gminy:
    • dobrodziejstwo inwentarza - jak podnieść w toku egzekucji,
    • skarga na czynności komornika gdy przeciwko gminie wydano klauzulę wykonalności na skutek dziedziczenia.
23. Praktyczne aspekty prowadzenia postępowań sądowych dotyczących spraw spadkowych - wezwanie do udziału w sprawie uczestników:
    • jakie sąd ma instrumenty, aby poszukiwać spadkobierców i ustalić adres, pod którym skuteczne doręczenie będzie możliwe (czy w postępowaniu spadkowym stosujemy doręczenie w trybie art. 139(1) kpc,
    • czy sprawa spadkowa może odbyć się podczas rozprawy zdalnej (art. 151 §2 k.p.c.), odbieranie zapewnień spadkowych i oświadczeń spadkowych w trakcie rozprawy zdalnej.