Proces frankowy w praktyce z uwzględnieniem najnowszego orzecznictwa SN i TSUE

Roszczenia wynikające z kredytów denominowanych i indeksowanych do waluty obcej (najczęściej do franka szwajcarskiego), zwane powszechnie kredytami frankowymi, powodują wiele problemów natury prawnej i praktycznej.

Brak systemowego rozwiązania ustawowego spowodował, że kredytobiorcy wystąpili indywidualnie z roszczeniami przeciwko bankom, formułując różnego rodzaju roszczenia. Brak ustawy regulującej rozliczenia z kredytów frankowych i rozbieżność orzecznictwa spowodowała skierowanie przez I Prezes Sądu Najwyższego pytania prawnego, zawierającego sześć podstawowych zagadnień związanych z roszczeniami wynikającymi z rozliczenia kredytów (III CZP 11/21). Brak orzeczenia Sądu Najwyższego powoduje konieczność odpowiedzi na pytania o sposób rozliczenia kredytów w oparciu o dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. 

Najnowsze orzecznictwo wyjaśnia wiele dotychczasowych problemów podnoszonych w czasie procesów frankowych, w tym: przesądza, że klauzula indeksacyjna oparta o tabele kursów walut jest sprzeczna z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej (Uchwała SN z 28 kwietnia 2022 r. III CZP 40/22), określa skutki uznania zapisów umowy dotyczących głównych świadczeń stron za abuzywne i określa zasady rozliczeń stron zgodnie z teorią dwóch kondykcji (Uchwała SN z 7 maja 2021 r. II CZP 6/21), zakazuje zastępowania klauzul abuzywnych innymi regulacjami bez zgody konsumenta (Wyrok TSUE z 8 września 2022 r. w połączonych sprawach od C-80/21 do C-82/2), określa zasady rozliczeń w oparciu o zwrot świadczeń nienależnych na podstawie art. 410 KC w zw. z art. 405 KC (Uchwała SN z 16 lutego 2021 r. III CZP 11/20), precyzuje pojęcie konsumenta (Wyroki TSUE z 8 czerwca 2023 r. w sprawach C-455/21 i C-570/21), rozstrzyga problem zawieszania postępowań prowadzonych przeciwko bankowi w restrukturyzacji (Wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 r. C-287/22),  rozstrzyga o braku roszczenia banku przeciwko kredytobiorcom z tytułu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytowego (Wyrok TSUE z dnia 15.06.2023 r. C-520/21), przesądza że w sprawie przeciwko bankowi o unieważnienie umowy frankowej, nie zachodzi po stronie powodowej współuczestnictwo konieczne wszystkich kredytobiorców (Uchwała SN z 19 października z 2023 r. III CZP 12/23) oraz określa termin wymagalności roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia (Wyrok TSUE z dnia 7 grudnia 2023 r. C-140/22).

Szkolenie będzie stanowiło próbę odpowiedzi na podstawowe pytania z zakresu problematyki rozliczeń kredytów frankowych. Stanowić będzie także próbę odpowiedzi na zagadnienia prawne sformułowane w pytaniu skierowanym do pełnego składu SN (III CZP 11/21) bez konieczności oczekiwania na zajęcie ostatecznego stanowiska przez Sąd Najwyższy.

Szkolenie obejmuje zagadnienia z zakresu roszczeń, wynikających z zawarcia umów walutowych oraz indeksowanych i denominowanych do waluty obcej (szczególnie franka szwajcarskiego).

W trakcie szkolenia zostaną omówione: 

• wyrok TSUE w sprawie C-520/21 (wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kredytowego),
• aktualna sytuacja procesowa spraw frankowych zawisłych przez Sądami powszechnymi w sytuacji braku Uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 11/21,
• dotychczas wydane orzeczenia w sprawach rozpoznanych przez TSUE oraz przez Sąd Najwyższy dotyczące „kredytów frankowych”,
• akty prawa krajowego i europejskiego, dotyczące zawierania umów w oparciu o walutę obcą oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Sądu Najwyższego dotyczącego sposobu zakresu i sposobu dochodzenia roszczeń związanych z zawarciem umowy o kredyt hipoteczny w oparciu o waluty obce,
• kluczowe zagadnienia związane z procesami frankowymi takie jak: rozróżnienie rodzajów kredytów związanych z walutą obcą, rodzaje roszczeń kredytobiorców i banków, przedawnienie roszczeń, spread walutowy, zawieszenie postępowań sądowych, żądanie zabezpieczenia roszczeń kredytobiorców,
• rodzaje powództw jakie mogą zostać wytoczone w związku z wykonaniem umów kredytowych w tym powództwa o stwierdzenie nieważności umowy, powództwa o uznanie niektórych klauzul umownych za abuzywne i powództwa o zmianę kredytu na złotowy (tzw. odfrankowanie) oraz skutków wyroków wydanych w tych sprawach,
• możliwe roszczenia banków wynikające z korzystania z kapitału i sposób obliczania przedawnienia roszczeń kredytobiorców i roszczeń banków.

Na szkoleniu dowiesz się m.in.:

• Czym różnią się kredyty walutowe oraz indeksowane i denominowane do waluty obcej?
• Jakie są sposoby obliczania oprocentowania kredytów frankowych?
• Jakie mechanizmy ochrony konsumentów zawarte są w Dyrektywie Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich?
• Jakie są rodzaje powództw w sprawach frankowych?
• Jakie klauzule są niedozwolone w kredytach frankowych?
• Jakie są sposoby rozliczenia roszczeń stron?

Dla kogo jest to szkolenie? 

Szkolenie adresowane jest do prawników praktyków mających kontakt z postępowaniem w sprawach cywilnych, w szczególności związanych z kredytami walutowymi, zwłaszcza adwokatów i radców prawnych oraz aplikantów tych zawodów, ale także do sędziów, referendarzy sądowych i asystentów sędziów, a także dla wszystkich osób, które wykorzystują przepisy KPC w codziennej pracy.

Prowadzący SSO Grzegorz Karaś zaprasza na szkolenie

1. Rozróżnienie kredytów walutowych oraz indeksowanych i denominowanych do waluty obcej.
2. Sposoby obliczania oprocentowania kredytów frankowych.
3. Różnica między indeksami LIBOR i WIBOR oraz skutki wygaśnięcia indeksu LIBOR.
4. Geneza problemów związanych z kredytami opartymi na walucie obcej (CHF).
5. Mechanizmy ochrony konsumentów przewidziane w Dyrektywie Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. UE.L 1993/95/29).
6. Dopuszczalność zawierania kredytów walutowych w Prawie Bankowym.
7. Rodzaje powództw w sprawach frankowych.
8. Powództwo o ustalenie nieważności umowy (stwierdzenie nieważności).
9. Współuczestnictwo po stronie powodowej w sprawie frankowej.
10. Powództwo o „odfrankowanie” umowy (zmiany kredytu na kredyty złotowe) i sposób wyliczenia roszczenia.
11. „Odfrankowanie” umowy a stwierdzenie jej nieważności – skutki dla kredytobiorcy i banku w tym w zakresie zabezpieczenia hipotecznego.
12. Unieważnienie umowy a żądanie zwrotu nadpłaconego kredytu jako bezpodstawnego wzbogacenia banku.
13. Unieważnienie umowy a roszczenia banku o wynagrodzenie za korzystanie z kredytu.
14. Klauzule niedozwolone w kredytach frankowych.
15. Problematyka „spreadu” walutowego.
16. Sposoby rozliczenia roszczeń stron - teoria salda, a teoria dwóch kondykcji.
17. Przedawnienie roszczeń kredytobiorcy i przedawnienie roszczeń banków.
18. Dopuszczalność dochodzenia roszczenia po spłacie kredytu frankowego.
19. Zarzut potrącenia podnoszony przez banki z tytułu zwrotu kapitału kredytowego.
20. Zarzut zatrzymania podnoszony przez bank w procesie.  
21. Żądanie zapłaty za korzystanie z kapitału kredytowego.
22. Żądanie waloryzacji kwoty wypłaconego kapitału kredytowego.
23. Zagadnienia procesowe w sprawach frankowych: zabezpieczenie roszczeń kredytobiorców, opinia biegłego, zawieszenie postępowania.
24. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie kredytów frankowych, w tym najnowszy wyrok TSUE w sprawie C-520/21 i C-140/22.
25. Orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie kredytów frankowych.
26. Skutki braku uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 11/21 i aktualna sytuacja procesowa spraw frankowych zawisłych przez sądami powszechnymi.